Ebeveynlerden sıklıkla “arkadaşları ne derse onu yapıyor, arkadaşlarına uyup okulu kırıyor, arkadaşı istedi diye kavgaya karışmış” gibi cümleler duyuluyorsa akran baskısından bahsetmek mümkün olabilir.
Akran baskısı bireye, akranları tarafından uygulanan; bireyin tercihlerini baskı uygulayanın isteklerine uydurmayı amaçlayan doğrudan veya dolaylı etkidir. Aslında sadece çocuklar ve gençler değil, yetişkinler de bu durumdan etkilenir. Bir grup içerisinde farklı davranmak zordur. Kişi gruptan dışlanma, istenmeme, alay edilme gibi olumsuz yaşantılarla karşı karşıya kalabilir. Bunlardan kaçınmak için de grubun baskısına boyun eğer, kendi davranışlarını değiştirir.
Nadiren olumlu olarak karşımıza çıksa da genellikle olumsuz yönlendirmelerle oluşuyor. Örneğin arkadaşları tarafından kabul görmek isteyen gençler öğretmene başkaldırma, okuldan kaçma, kavgaya karışma, sigara, alkol veya uyuşturucu tüketimi, riskli ve suç sayılan davranışlarda bulunma gibi pek çok davranış sergileyebiliyor.
Akran baskısına boyun eğmenin altında sevilme, kabul görme, takdir edilme ihtiyaçları yatar. Bu ihtiyaçlarını hayatlarındaki diğer ilişkilerde karşılayamayan çocuk da olumsuz arkadaş gruplarında bunu arar.
Ebeveynlere Öneriler:
- Çocuğunuzla arkadaşlık ve arkadaş ilişkileri üzerine konuşun. Arkadaşlığın ne olduğu, hangi sınırlarda olduğu, kendi değeri ve haklarını nasıl koruyabileceği konularında karşılıklı konuşmalar yapabilirsiniz.
- İhtiyacını görmeye çalışın. Çoğunlukla çocuklar kabul görebilmek için bu baskıya boyun eğiyor. Aile içinden başlanarak sevildikleri, saygı gördükleri, yargılanmadan dinlendikleri, kabul gördükleri, değer gördükleri ortamlar sağlayın.
- Gencin hayatında sorun yaşadığında danışabileceği bir yetişkinin bulunması çok önemli. Gençler “bana kızar” kaygısıyla yaşadıkları sorunu anlatmaktan çekiniyorlar. Ancak bu durum daha büyük problemlere yol açabiliyor. Bu yüzden kızmak yerine çocuğunuzla iletişimi seçmenizde fayda var.
- Hayır deme becerisini öğretin. Bunu kazanması zaman alabilir. “Hayır de” demek yeterli olmayacağı için örnekler verilebilir, denemeler yapılabilir.
- Akran baskısına maruz kalan çocukların çoğunda özgüven problemi görülmekte. Bu yüzden kendine güvenini geliştirecek bireysel ve sosyal etkinliklerle destekleyebilirsiniz.
- Amaç ergenin arkadaşlıklarına engel olmak değil arkadaşlık ilişkilerinde karşılaşabileceği olumsuz durumlarla baş etmesine yardımcı olmak. Arkadaşlarına karşı olduğunuz gibi bir izlenim veya arkadaşlarını sizin seçmeniz çocuğunuzla aranızdaki ilişkiyi bozacaktır.
