EVDEKİ HERKES İÇİN “HAYIR’IN” ANLAMI AYNI MI?
Klinik Psikolog Zeynep YETKİN
En sık duyduğumuz şikâyetlerden biri “Çocuğum her şeyi ağlayarak yaptırıyor.” cümlesiyle başlar. İstediği bir şey olmadığında, sevmediği bir yemek piştiğinde, oyununa ara vermesi gerektiğinde, kısaca bir kuralla karşılaştığı an ağlayan çocuklar… Çaresiz, ne yapacağını bilemeyen ve sonunda öfkelenen, bağıran ebeveynler… Ne zordur böyle bir durumu yönetmeye çalışmak! Hele bir de dışardayken bu sahne canlanıyorsa, yargılayan, belki de küçümseyen bakışlarla uğraşmak zorunda kalır ebeveynler. Asla çözüme götürmeyen, ebeveynleri daha da germekten bir işe yaramayan öneriler duymaya başlarsınız.
Bu noktaya nasıl geliyoruz?
İşler bu noktaya geldikten sonra durumu kontrol etmek, yönetmek ve çocuğu sakinleştirmek gerçekten çok zordur, olaya dâhil olan herkes için yıpratıcıdır. Çocuklar bu ağlama krizleri başladıktan sonra sakinleşmekte zorlanırlar. Çünkü sakinleşmek için ihtiyaç duydukları “sakinliğe” ebeveynleri sahip değildir. Durumu kördüğüm haline getiren asıl nokta tam olarak burasıdır. Ebeveyn öfkelenmeye başladığını; kızgınlığının, çaresizliğinin yükselmeye başladığını fark ettiği an sakinliğini koruyabilen diğer ebeveynden destek alması gerektiğini hatırlamalıdır. Çünkü ebeveyn kendini kontrol edemediğinde ve öfkeyle hareket etmeye başladığında artık çocuğu da kendini kontrol edemez. O da öfkesini dörtnala salar ve resmen savaş başlar. Ebeveyn sakinliğine geri dönene kadar da bu kördüğüm çözülmez.
Bu çocuk “hayır” dendiğinde neden ağlıyor?
Her ebeveynin hayatında en az bir kez kendine bu soruyu sorduğundan eminim. Çocuklar neden istedikleri olmayınca ağlar? Çünkü işe yarayacağını düşünürler. Düşünmekle de kalmazlar, işe yarayacağını önceki tecrübelerinden bilirler. Bir sorunları olduğunda çözüme onları götürecek yolu denemeleri çok anlaşılır değil mi? Tabii bunu keşke ağlamadan yapsalar. İşe yarayacağını bildikleri çözümü bir kenara bırakmalarını istiyorsak, artık o çözümün işe yaramayacağını deneyimlemesi gerekiyor. Basit ve net mi? Evet. Kolay mı? Hayır. Neden kolay değil? Bir süre ağlasa da istediğini alamayacağı için ebeveyn çocuğunun ağlamasına dayanmak zorunda kalıyor.
Çocuğunuzun “ağlayarak isteklerini yaptırmayı” bırakmasını istiyorsanız, bu işin en etkili yollarından biri; ağlamasına rağmen istediğini ona vermemek. Ağlasa da bağırsa da istediğine kavuşamayacağını öğrenmesi ilk adımınız olacak. Burada en önemli nokta eğer istediği şeye “Hayır.” dediyseniz, “hayır” cevabının sonuna kadar arkasında durmanız. Bu ilk başlarda kolay olmayacak. Bu nedenle çocuğunuzun reddedilmeyi daha çabuk kabul edebileceği bir isteğinden başlayın.
