Sizce birine yardım etmenin “doğru zamanı” var mı? Siz yardım isteyenlerden misiniz bekleyenlerden mi yoksa hemen edenlerden mi? Ebeveyn olarak çocuğunuza yardım ettiğiniz ve ondan yardım beklediğini zamanlar tavrınız nasıl oluyor? Eğer yardıma ihtiyacınız varsa çocuğunuzun bunu siz söylemeden anlamasını bekler misiniz? Başka bir deyişle yardım etmek öngörüye mi dayalı olmalı yoksa sorunlunca mı davranışa dökülmeli? Sizin evde durumların nasıl ilerlediğini bir düşünün.
Yardım için harekete geçmeden önce teklif edin.
Doğal olarak okulöncesi dönemdeki çocukların becerileri ebeveynlerininki kadar gelişmiş olmuyor. Ebeveyninin 10 saniyede açabileceği bir oyuncak kutusu için 4 yaşındaki bir çocuk dakikalarını harcayabilir, kutuyu evirip çevirip ne yapacağını düşünebilir. Böyle zamanlarda sizin evde bu hikâye nasıl ilerliyor? O zamanı ona verecek kadar sakin kalabiliyor musunuz yoksa “Ver şunu bana. Şuradan açılıyor görmüyor musun?” diye kızıyor musunuz? Açamadığı için huysuzlanmaya başladığı anlarda “Yardım etmemi ister misin?” diye ona sorar mısınız yoksa “Ben sana ver dedim vermedin, uğraş dur şimdi.” Diyerek onu o kutuyla yalnız mı bırakıyorsunuz? Yardımı siz vermek istediğinizde kabul etmediği için onu cezalandırır gibi…
Yardım etmek, istendiği zaman yapılıyorsa değerlidir. Talep edilmeden yapılan davranış yardım değil müdahaledir. Siz işinize müdahale edildiğinde nasıl hissediyorsunuz? İş yerinde sizden daha kıdemli biri “O iş hala bitmedi mi? Ver bana, halledeyim hemen.” dediğinde nasıl hissedersiniz? Beceriksizlik, yetersizlik, utanç, değersizlik, kızgınlık gibi duygularından en az biri size eşlik edecektir. Eminim ki benzer bir role çocuğunuzu koymak istemezsiniz.
Yardım istemeyi öğretin.
Yardım istemeyi öğrenmek çocuğunuzun hayatını kolaylaştıracaktır. Özellikle yaşı ilerledikçe, sorumlulukları arttıkça yetişemediği işleri olacak, belki ortak bir proje için arkadaşlarının daha fazla katılımına ihtiyaç duyacak. Eğer siz onu “o daha istemeden yardım ederek” büyüttüyseniz, yardım istemeyi değil yardımı beklemeyi öğrenmiş olacak. Karşısındakiler bu beklentiyi karışılamadığında ise hayal kırıklığı, öfke ya da şaşkınlık gibi duygularla baş etmesi gerekecek. Bize yakın olan, hayatımızı paylaştığımız insanlar bazı zamanlarda ihtiyaçlarımızı öngörebilir ve biz zora düşmeden yardım teklif edebilir ya da hayatımızı kolaylaştıracak davranışlarda bulunabilirler. Ancak bunu her ilişkiden beklemek gerçekçi olmaz. Bu nedenle çocuğunuza yardım istemeyi öğretmek de ilerideki ilişkilerine yapacağınız en kıymetli yatırımlardan biri olacaktır.
